Aandelenbeurzen zijn al praktisch hersteld van de dreun van de coronacrisis. De economie volgt waarschijnlijk volgend jaar. Tegelijk is op de obligatiemarkt een nieuw normaal ontstaan met ultralage rentestanden. Dat nieuwe normaal zal voorlopig niet verdwijnen.
Terwijl de crisis dit voorjaar losbarstte bereikten rentestanden wereldwijd nieuwe diepterecords. In de Verenigde Staten zakte de tienjaarsrente naar 0,5 procent. De Duitse tienjaarsrente bereikte een dieptepunt van meer dan min 0,8 procent.
De laatste paar maanden zijn de rentestanden wat opgelopen. In de VS bijvoorbeeld richting de 1 procent. Maar een terugkeer naar de niveaus van voor de crisis lijkt voorlopig niet waarschijnlijk. In 2018 stond de Amerikaanse rente nog boven de 3 procent.
VS: tot in 2023 geen renteverhogingen
Het is vooral het centrale bankbeleid dat de bepalende factor is. De Fed heeft in de crisis op grote schaal staatsobligaties opgekocht. Daarnaast heeft de Amerikaanse centrale bank de korte rente verlaagd tot circa 0 procent.
Niemand verwacht dat deze maatregelen snel worden teruggedraaid. De Amerikaanse bank Charles Schwab verwacht bijvoorbeeld geen renteverhogingen voor 2023. ING denkt dat het zelfs tot 2024 kan duren. “De Fed zal het beleid soepel houden en het opkoopprogramma in 2021 laten doordraaien”, aldus Padhraic Garvey van de bank.
Negatieve rente in kernlanden eurozone
In Europa speelt hetzelfde. Eurolanden geven dit jaar en volgend jaar voor meer dan 1,2 biljoen euro aan schuldpapier uit, grotendeels om steunpakketten te betalen. Hiertegenover staat het opkoopprogramma dat de Europese Centrale Bank uitvoert.
Alleen al voor Duitsland gaat het om 200 miljard euro. Per saldo haalt de ECB daardoor 120 miljard euro aan Duitse staatsobligaties uit de markt. Het resultaat is dat de rente in de kern van de eurozone diep onder de 0 procent blijft.
Ultralage rente in zwakkere eurolanden
Dat geldt ook in de zwakkere eurolanden. In de coronacrisis is de Italiaanse en Griekse tienjaarsrente bijvoorbeeld gezakt naar ongeveer 0,6 procent.
Het is nog maar een jaar of vijf geleden dat vergelijkbaar Grieks staatspapier een effectief rendement opleverde van meer dan 15 procent. De Italiaanse tienjaarsrente stond begin dit jaar nog op bijna 2 procent.
Naast het beleid van de ECB speelt ook de oprichting van het Europese steunfonds hierbij een rol. De steungelden die naar de zwakkere eurolanden stromen, vangen ook een deel van de tekorten van overheden op.
Hoewel het afgezet tegen het opkoopprogramma van de ECB om een relatief klein bedrag gaat, is dit volgens ING toch een belangrijke ontwikkeling. Dat het is opgezet is volgens de bank zelfs een ‘gamechanger’.
Het steunprogramma zou namelijk helpen om de overheidsuitgaven en economieën in de verschillende landen meer in harmonie met elkaar te brengen. Dat moet zo ook de verschillen in rente tussen de eurolanden verkleinen.
Lager voor langer. Dit is al jaren de spreuk waarmee het centrale bankbeleid en de rente kan worden samengevat. De coronacrisis heeft dit langer nog weer veel langer gemaakt.